Mohort Mohort
787
BLOG

Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - styczeń 1945

Mohort Mohort Historia Obserwuj temat Obserwuj notkę 7

Rozpoczynam gorącą informacją od ks. Tadeusza Isakowicza-Zaleskiego: „W piątek 5 lutego o g. 15.00 odbędzie się ogólnopolska akcja protestacyjna przeciwko gloryfikacji Stepana Bandery i Ukraińskiej Powstańczej Armii przez prezydenta Wiktora Juszczenkę.” Odbędą się pikiety pod ambasadą Ukrainy przy u. Szucha w Warszawie oraz pod konsulatami w Krakowie, Lublinie i Wrocławiu. Zachęcam do udziału wszystkich, którzy chcą wyrazić swoją dezaprobatę wobec ostatnich ruchów prezydenta Ukrainy. Więcej szczegółów na blogu księdza.

A teraz kolej na „tradycyjne” miesięczne podsumowanie ludobójstwa dokonanego przez nowo kreowanych „bohaterów” Ukrainy. Badaczom tego genocydu udało się zgromadzić dane o 1143 osobach (głównie Polakach), zabitych w styczniu 1945 roku, w tym terytorialnie (wg przedwojennych województw):

wołyńskie: 6 zabitych
lubelskie: 14 zabitych
stanisławowskie: 60 zabitych
lwowskie: 129 (większość ofiar na terenie Polski Ludowej)
tarnopolskie: 934 zabitych

Podane liczby nie obejmują szacunków (ekstrapolacji). Jak widać, areną ludobójstwa było głównie b województwo tarnopolskie, szczególnie powiat Zaleszczyki, gdzie zabito 442 osoby.

Największe masakry (wszystkie w woj. tarnopolskim):

1. stycznia – Uhryńkowice (pow. Zaleszczyki) – 150 zabitych
4. stycznia – Głęboczek (pow. Borszczów) – 97 zabitych
15. stycznia – ludobójcza orgia w powiecie zaleszczyckim i zabicie łącznie 234 osób (Błyszczanka – 64 ofiar, Kułakowce – 80, Latacz – 90);
26. stycznia – Majdan (pow. Kopyczyńce) – 118 zabitych

Świadectwa:

Po drodze przez wieś widziałam wiele trupów (...). Michałowi Grzecznemu oprawcy wycięli orła na piersi, musiał konać w męczarniach. [Maria Mamij, Majdan]

Do mnie podszedł jeden czerwony od krwi bandyta i zaczął mnie bić. Mąż osłonił mnie swoim ciałem, za co został zastrzelony. Potem oblali nas benzyną po to, aby spalić żywcem. Zdecydowaliśmy się uciekać. Za nami biegli bandyci. Mnie udało się wyrwać z rąk wrogów. Całą noc przesiedziałam w zaroślach. Rano wróciłam do wsi i zobaczyłam, że z mego domu pozostała tylko dogasająca kupka popiołu. [Regina Tempa, Majdan]

Banderowiec stojący za mną wyjął zza pasa pistolet, przyłożył lufę z tyłu do mojej głowy tak mocno, że pochyliłem się nad rozpadliskiem. Zaraz potem usłyszałem trzask iglicy. Pistolet nie wypalił. Strzelający cofnął broń, a ja, prostując głowę, zerknąłem na drugiego [banderowca]. Stał obok, a karabin miał zarzucony na ramię. – Trzymaj go! – usłyszałem za moimi plecami. Ale zanim ten zdążył silniej złapać moje ramię, uderzyłem go łokciem w piersi i skoczyłem w dół jaru, w śnieg. Biegłem najszybciej jak mogłem. Dopiero po kilkunastu sekundach usłyszałem dwa strzały karabinowe (...). Jednak żaden z pocisków nie przeleciał nawet w moim sąsiedztwie. Biegłem jeszcze jakiś czas, prawie na oślep, dopóki zmęczenie nie dało znać o sobie. [Michał Szuter, Świrz]

Po wielu dniach starań dziadek Karpiński uzyskał wreszcie wojskową eskortę i razem z nią udał się do wsi Torskie po zwłoki mamy. Przywiózł zamarznięte i strasznie okaleczone jej ciało. Nam dzieciom nie pozwolono na nie popatrzeć. Dopiero kilka lat później dziadek opowiedział nam w jakim stanie one były. (...) nasza mama była zupełnie naga, z obciętą piersią, bez uszu, z bagnetem w kroczu i wieloma ranami kłutymi i postrzałowymi na ciele. [Czesław Bednarowski, Torskie, pow. Zaleszczyki]

We wsi Białogłowy mieszkała rodzina ukraińsko-polska Szeremetów. On był Ukraińcem, ona Polką. (...) Zgodnie z panującym zwyczajem [ich] syn był ochrzczony w cerkwi, a córka w kościele. Syn Szeremety stopniowo ulegał wpływom ideologii szerzonej przez OUN i wkrótce stał się zagorzałym nacjonalistą, był w UPA i brał udział w mordowaniu Polaków na Wołyniu w 1943 roku. Pewnej styczniowej nocy 1945 roku pojawił się z grupą upowców w swoim domu. Zażądał od ojca, by ten zamordował swoją żonę, a jego matkę. Mimo próśb ojca, syn rozkazał podległym mu upowcom zabić swoją matkę, a potem ojca. Z niewiadomych powodów darował życie swojej siostrze. [Michał Gerc, Białogłowy, pow. Zborów]

UPA vs Sowieci

8 stycznia 1945 upowcy z kurenia „Zalizniaka” stoczyli walkę z pododdziałami 64 Dywizji NKWD. Miejscem starcia był przysiółek Tepiły k. Nowego Lublińca. Ukraińcy stracili kilkunastu zabitych, Sowieci co najmniej 7.

17.01 oddział UPA „Czarnych Hajdamaków” zaatakował rajcentr (ośrodek administracyjny) Horodnica w obwodzie Żytomierskim. Zginęło 6 Sowietów. W Galicji zaatakowanych ośrodków w tym czasie było 5 (tylko 1 na Tarnopolszczyźnie). W obwodzie stanisławowskim trwały sowieckie obławy na banderowców. Od 18.01 do 10.02.1945 wg sowieckiego sprawozdania zabito tam 1678 „bandytów”, ujęto 1716.

26 stycznia w okolicach Kamienia Koszyrskiego (Polesie) kompania NKWD rozbiła oddział UPA i wzięła do niewoli wysokiego rangą upowca Jurija Stelmaszczuka „Rudego”. Stelmaszczuk w trakcie śledztwa udzieli Sowietom wielu bezcennych informacji o UPA.

Jak widać, na Tarnopolszczyźnie, gdzie eksterminowano Polaków, UPA nie była specjalnie zainteresowana walką z Sowietami. Tym z kolei mordy na Polakach były na rękę, bo wymuszały ich ekspatriację.

W styczniu 1945 zachód USRR wizytował Nikita Chruszczow, gdzie m.in. mobilizował aktyw do większej walki z OUN i UPA. 10 stycznia Biuro Polityczne KC KP(b)U wydało uchwałę „O nasileniu walki z ukraińsko-niemieckimi nacjonalistami w zachodnich obwodach Ukrainy.”

UPA vs Polska Ludowa
W styczniu 1945 w walce z OUN i UPA zginęło co najmniej 7 milicjantów. Wg A. Baty w tym miesiącu UPA przystąpiła do likwidacji posterunków MO w powiatach brzozowskim, leskim i sanockim. W Wetlinie (Bieszczady) miały miejsce dwie potyczki MO z UPA.

Inne wydarzenia godne uwagi:

Do dowódcy UPA R. Szuchewycza dotarł Jurij Łopatyńśkyj, łącznik od Bandery, zrzucony przez Niemców. W swoim liście Bandera wyrażał gotowość powrotu na Ukrainę (do czego jednak nie doszło).

Według R.Wnuka i G.Motyki w styczniu 1945 r. doszło ze strony UPA do pierwszych prób kontaktu z polskim podziemiem w celu wspólnej walki przeciw Sowietom.

21.01.1945 z Pawłokomy (pow. Brzozów) uprowadzono 7 Polaków, po których ślad zaginął. Polscy mieszkańcy wsi posądzili o porwanie UPA. W marcu będzie to przyczyną odwetowego mordu. Ukraińcy twierdzą, że Polaków uprowadziło NKWD.

W styczniu 1945 z Tarnopolszczyzny wyruszyły pierwsze transporty ekspatriowanych Polaków. Dwa ze Zborowa, a 28 stycznia 1945 r. z Borszczowa.

19 stycznia gen. Leopold Okulicki „Niedźwiadek” wydał rozkaz rozwiązujący Armię Krajową. „Żołnierze Armii Krajowej! Daję wam ostatni rozkaz. Dalszą swoją pracę i działalność prowadźcie w duchu odzyskania pełnej niepodległości Państwa i ochrony ludności polskiej przed zagładą.”

Literatura:
A. Bata, „Bieszczady w ogniu”, Rzeszów 1987
S. Jastrzębski, „Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Polakach na Lubelszczyżnie w latach 1939-1947”, Wrocław 2007
H. Komański, S. Siekierka, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”. Wrocław 2006.
G. Motyka, “Ukraińska partyzantka 1942-1960”, Warszawa 2006
G. Motyka, „Tak było w Bieszczadach”, Warszawa 1999
G. Motyka, R. Wnuk, „Pany i rezuny”, Warszawa 1997
S. Siekierka, H. Komański, K. Bulzacki, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, Wrocław 2006
S. Siekierka, H. Komański, E. Różański, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946”
W. Siemaszko, E. Siemaszko, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”, Warszawa 2000
S. Żurek, „UPA w Bieszczadach”, Wrocław 2007

Mohort
O mnie Mohort

Mohort Wypromuj również swoją stronę Ten blog powstał w 2008 roku z myślą o tych Polakach, którzy nic nie wiedzą o ludobójstwie OUN-UPA. Postawiłem sobie za cel opisanie tych tragicznych wydarzeń w porządku chronologicznym, w ich 65-tą rocznicę. Liczby: Wołyń: 60 tys. zabitych Tarnopolskie: 28 tys. zabitych Lwowskie: 25 tys. zabitych Stanisławowskie: 18 tys. zabitych Lubelskie: 3 tys. zabitych Polesie: ? tys. zabitych (są to szacunki polskich ofiar OUN i UPA wg Ewy Siemaszko) Kilkadziesiąt tysięcy Ukraińców zabitych przez OUN i UPA. 10-15 tys. Ukraińców zabitych w polskich akcjach odwetowych i walkach (wg dr. G. Motyki). Wg prof. W. Filara było to 5,7 tys.) ___________ Powstanie tego blogu sprowokowała inicjatywa prezydenta Ukrainy Wiktora Juszczenki. Komentujących uprasza się o zachowanie szacunku dla narodu ukraińskiego. Autor bloga uważa, że UPA była wrzodem na ciele tego narodu i nie można jej winami obciążać ogółu Ukraińców. Z tego powodu nie domagam się żadnych przeprosin od przedstawicieli państwa ukraińskiego. Nie jestem historykiem, raczej miłośnikiem historii. Nowym czytelnikom zalecam czytanie notek po kolei zaczynając od najstarszej. Tekst bloga (do maja 2009) jest dostępny w 4 plikach PDF: część I, część II, część III, część IV Potrzebującym informacji "w pigułce" proponuję kliknięcie tagu podsumowania. Moje notki: LUTY 2008: 1. 9.02.1943. Parośla - krwawe preludium. 2. II RP - surowa macocha 3. Śmierć, śmierć, Lachom śmierć! 4. Dlaczego Wołyń? 5. Karty MARZEC 2008: 6. Ni Lacha, ni Żyda 7. Patrioci, kolaboranci czy zdrajcy? 8. Powstanie, ale jakie? 9. Krzyż 10. 26.03.1943. Masakra w Lipnikach 11. Kto tu był bohaterem, Wiktorze Juszczenko? KWIECIEŃ 2008: 12. Wołyń na początku 1943r. Spóźniony wstęp. 13. Polnische Schutzmannschaften - w służbie III Rzeszy i Polaków 14. Zagłada. Trzy historie. 15. Polska samoobrona na Wołyniu 16. Świece ofiarne w Janowej Dolinie 17. Wielki tekst Rafała Ziemkiewicza 18. Dwie prawdy 19. Wołyń - kwiecień 1943 MAJ 2008 20. Trzeciomajowe zwycięstwo 21. Co widać przez pomarańczowe okulary 22. Boh żywe 23. Pszenica i kąkol 24. "Jutro" Kłyma Sawura 25. O złych i dobrych esesmanach 26. Chłopi vs. burżuje czyli walka klas? 27. Prawdziwi bohaterowie 28. Wołyń - maj 1943 CZERWIEC 2008 29. 2. czerwca - zemsta za... 30. Moja Rywingate 31. Czerwone Zielone Święta 32. "Ukraińcy mają potężną pracę do wykonania" - frapujący wywiad z Krzesimirem Dębskim 33. Skandal z prezydentem Kaczyńskim w tle 34. Rozkaz numer 1 35. Sprawa Martynowśkiego 36. O najpiękniejszej dziewczynie w Koszowie 37. Wołyń - czerwiec 1943 LIPIEC 2008: 38. 4-5 lipca 1943 - pierwsza bitwa o Przebraże 39. Nie zapomnij Ty o nas, o, święta! 40. Konferencja o ludobójstwie OUN-UPA: zaproszenie ŚZŻAK i IPN 41. Wołyń i Galicja Katyniem współczesnej Polski 42. „Wspomnij na mnie, gdy przyjdziesz do swego...” 43. 14.07.1943 - słońce zachodzi nad Kołodnem 44. O tym, jak Ukrainiec Szopiak robił użytek ze swojej kosy 45. Upadek Huty Stepańskiej 46. Politycy ręce precz od historii! 47. Mysterium iniquitatis - czy w człowieku drzemie Demon? 48. Bitwa o chleb 49. Wołyń - lipiec 1943 SIERPIEŃ 2008 50. Pułkownik Niewiński wciąż walczy 51. Przystanek Bandera 52. Bulba-Boroweć pisze list 53. Remanenty - przegląd prasy ukraińskiej 54. Sprawiedliwość "Muchy" 55. O buncie /grzesiowi dedykuję/ 56. Wniebowzięcie 57. 30.08.1943 - Wola Ostrowiecka i Ostrówki 58. Trzecia bitwa o Przebraże czyli wojna, której nie było 59. Wołyń/Galicja Wsch. - sierpień 1943 WRZESIEŃ 2008 60. Dekonstrukcja mitu 61. Konstrukcja mitu, czyli bezpieka i IPN prawdę ci powiedzą 62. Nigdy nikogo życia nie pozbawi... 63. Wołyń/Galicja Wsch. - wrzesień 1943 PAŹDZIERNIK 2008: 64. Święte słowa Johna-Paula Himki 65. Retrospekcje: wojna polsko-ukraińska 1918-1919 66. Zastraszyć księdza 67. Wołyń/Galicja Wsch. - październik 1943 LISTOPAD 2008: 68. W telewizji pokazali 69. Ocalić od zapomnienia 70. 16.11.1943 - zwycięstwo "Bomby" 71. Wiktor Poliszczuk (1925-2008) 72. Wojciechowski, podejdź no do płota! 73. Wołyń/Galicja Wsch. - listopad 1943 GRUDZIEŃ 2008: 74. "Brutalny, bezrefleksyjny, fanatyczny" - ks. Isakowicz-Zaleski 75. Angela Merkel: Niemcy wybaczają Polakom Auschwitz 76. Męczennik o. Ludwik Wrodarczyk 77. Prawdziwi bohaterowie (2) 78. Wigilia A.D. 1943 79. Wołyń/Galicja Wsch. - grudzień 1943 STYCZEŃ 2009: 80. Stepan Bandera - ukraiński bin Laden 81. Czarna sukienka czyli o leśnikach 82. Odsiecz Ołyki 83. 27 Wołyńska Dywizja Piechoty AK 84. Gdzie są mężczyźni? 85. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - styczeń 1944 LUTY 2009: 86. Hanaczów stawia opór 87. Czy na Ukrainie będą burzyć polskie pomniki? 88. Retrospekcje: Galicja 89. Szlachta 90. Inaczej 91. Ratunku, Polacy mnie biją! 92. Czerwone noce w powiecie rohatyńskim 93. Po Wołyniu była Galicja  94. Przypadek 95. Huta Pieniacka - największa zbrodnia na wsi polskiej 96. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - luty 1944 MARZEC 2009: 97. Retrospekcje: Zamojszczyzna 98. Obraz zbliżony do prawdy i prawda 99. Odwet 100. Legenda – nie legenda 101. Prawdziwi bohaterowie (3) 102. Jaja po wołyńsku – z książki kucharskiej redaktora W. 103. Historia z perspektywy żaby 104. Wierszem 105. Szok 106. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna - marzec 1944 KWIECIEŃ 2009: 107. Drugie życie... morderców 108. Ostatnia niedziela 109. Prawdziwi bohaterowie (4) 110. Pomóżmy Wiktorowi Juszczence! 111. Kto dziś pamięta o Ormianach? 112. Bitwa pod Hurbami 113. Wołyń/Galicja/Lubelszczyzna – kwiecień 1944 MAJ 2009: 114. Rektorowi KUL pro memoria 115. Zapomniane wypędzenia 116. O pomnikach, profanacjach, polityce i piłce (nożnej) 117. ”Gonił nas człowiek z siekierą”, ale to nie było tak, jak myślicie 118. Wielka Polska o nich zapomniała! 119. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - maj 1944 CZERWIEC 2009: 120. Bratni naród na Kresach 121. Jeszcze o Ziemkiewiczu 122. Nie-Cała prawda 123. Negacjonista 124. Bajka 125. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - czerwiec 1944 LIPIEC 2009: 126. Dishonoris causa 127. Jak to było z piłami na Wołyniu 128. Chcemy innej historii! 129. Polska samoobrona we Wschodniej Galicji 130. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - lipiec 1944 SIERPIEŃ 2009: 131. Alternatywna trasa rajdu Bandery 132. Krakowskimi śladami Stepana Bandery 133. Kolejny ważny tekst Wołodymyra Pawliwa 134. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - sierpień 1944 WRZESIEŃ 2009: 135. Istriebitielnyje Bataliony - w służbie NKWD i Polaków 136. Galicja/Wołyń - wrzesień 1944 (+ Legnica!) PAŹDZIERNIK 2009: 137. SB – fałszywi bohaterowie 138. Galicja/Wołyń - październik 1944 (+ Legnica bis) LISTOPAD 2009: 139. Karta się odwraca 140. Galicja/Wołyń – listopad 1944 GRUDZIEŃ 2009: 141. Tylko we Lwowie 142. Ihrowicka kolęda 143. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - grudzień 1944 STYCZEŃ 2010: 144. Niezwykła historia jakich było wiele 145. Wikipedia pod specjalnym nadzorem 146. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - styczeń 1945 LUTY 2010: 147. Juszczenko przegiął 148. Ludobójcy i ludzie 149. Śmierć kata 150. Мила моя, што-то буде з нами? (kresowe mity, nie-mity) 151. Galicja/Wołyń - luty 1945 MARZEC 2010: 152. Spirala odwetu 153. Warto rozmawiać? 154. Koniec 155. Galicja/Lubelszczyzna - marzec 1945 + bojkot zbiórki na KUL KWIECIEŃ 2010: 156. Wyprawa kijowska AD 2010 157. Galicja/Lubelszczyzna - kwiecień 1945 MAJ 2010: 158. Galicja/Lubelszczyzna - maj 1945 CZERWIEC 2010: 159. Galicja/Lubelszczyzna - czerwiec 1945 LIPIEC-SIERPIEŃ 2010: 160. 67. rocznica Krwawej Niedzieli na Wołyniu 161. Galicja/Lubelszczyzna - lipiec-sierpień 1945 WRZESIEŃ 2010: 162. Komu Andrzej Kunert zamierza stawiać pomniki? 163. Galicja/Wołyń/Lubelszczyzna - wrzesień 1945 PAŹDZIERNIK 2010: 164. Nienawiść w polityce 165. Galicja/Lubelszczyzna/Wołyń - październik 1945 LISTOPAD 2010: 166. Ze szczerej piersi się wyrwało... 167. Galicja/Lubelszczyzna - listopad 1945 GRUDZIEŃ 2010-STYCZEŃ 2011: 168. Krwawe świętowanie 169. Skandal w Przemyślu + podsumowanie 12.1945-01.1946 LUTY 2011: 170. Dlaczego dr Motyka nie powinien zasiadać w Radzie IPN 171. Luty 1946 - podsumowanie MARZEC-KWIECIEŃ 2011: 172. Łuny w Bieszczadach 173. Światowe autorytety przypominają o polskich ofiarach Wołynia 174. Marzec-kwiecień 1946 – podsumowanie MAJ-CZERWIEC 2011: 175. Czy Bronisław Komorowski potępi Armię Krajową? 176. Maj-czerwiec 1946 - podsumowanie LIPIEC-SIERPIEŃ 2011: 177. "To my znamy prawdę..." - 68 rocznica rzezi wołyńskich 178. Lipiec-sierpień 1946 - podsumowanie WRZESIEŃ-GRUDZIEŃ 2011: 179. Za co bierze pieniądze radca ambasady RP w Kijowie, p. Hnatiuk? 180. Jak to się robi w Warszawie 181. Ale palma czyli GW vs. Ziemkiewicz, odcinek 1943 182. 5 Professoren und Wahrheit, du bist verloren (+ IX-XII.1946) STYCZEŃ-LUTY 2012: 183. Skandal na Ukrainie + podsumowanie 01-02.1947 MARZEC 2012: 184. Podsumowanie marca 1947 (śmierć gen. Świerczewskiego) KWIECIEŃ-GRUDZIEŃ 2012: 185. Genocidum atrox 186. Awantura o akcję "Wisła" (+podsumowanie) ROK 2013: 187. Walczymy o Dzień Pamięci Męczeństwa Kresowian 188. Elity III RP: nacjonalizm jest OK, byle ukraiński 189. Eksperci – po owocach ich poznacie 190. A ile ofiar zadowoliłoby p. Szeptyckiego? 191. Michnik stoi tam, gdzie OUN ______________________________ "Wychowanie w niepamięci, świadome ukrywanie, czy fałszowanie faktów, stawianie zbrodniarzom pomników to najbardziej podła rzecz, jaka może się wydarzyć cywilizowanym narodom..." Stanisław Srokowski,"Nienawiść" "W interesie naszych narodów leży znormalizowanie naszych stosunków, co wymaga powiedzenia sobie w oczy całej prawdy - ale tylko prawdy." - Jerzy Giedroyć Kontakt: dymitr.mohort[małpa]interia.pl

Nowości od blogera

Komentarze

Inne tematy w dziale Kultura