Polskim badaczom zbrodni OUN-UPA udało się ustalić, że w kwietniu 1945 r. z rąk nacjonalistów ukraińskich zginęło około 650 osób. W liczbie tej zawiera się 23 poległych funkcjonariuszy organów Polski Ludowej.
Z tego w granicach przedwojennych województw:
lwowskie – 427 osób (głównie na terenach Polski Ludowej)
tarnopolskie – 154 osoby
stanisławowskie – 47 osób
lubelskie – 23 osoby
wołyńskie – 3 osoby
Największe zbrodnie ukraińskich nacjonalistów:
13.04.1945 – mord na 36 osobach w Rohaczynie Mieście (pow. Brzeżany, Tarnopolskie)
17.04.1945 – atak kurenia „Zaliźniaka” na Wiązownicę (pow. Jarosław). Zabito 98 osób cywilnych i partyzantów oraz 4 żołnierzy WP. Wsi broniły oddziały „Podhalanina”, „Radwana” i pluton żołnierzy WP.
17.04.1945 – mord na 34 Polakach w Słobódce Muszkatowieckiej (pow. Borszczów, Tarnopolskie)
20.04.1945 – atak na Borownicę (pow. Dobromil) i zabicie 62 Polaków. Spalono 200 budynków.
Walki polsko-ukraińskie, odwety i zbrodnie polskich oddziałów partyzanckich:
Pomiędzy 10 a 14.04.1945 doszło do walk między UPA a Polakami w południowo-wschodniej Polsce. Zginęło po 50 osób po obu stronach.
11.04.1945 – mord na Ukraińcach w Bachowie, Sufczynie i Brzusce (odpowiednio 70-100, 26 i 180 zabitych).
17-18.04.1945 – mord oddziału „Sępa” na 116-138 Ukraińcach w Małkowicach,
18.04.1945 – mord oddziału „Wołyniaka” na 120 Ukraińcach w Piskorowicach. Ukraińcy wyolbrzymiają tę liczbę nawet dziesięciokrotnie.
kwiecień 1945 – mord oddziału „Sępa” na 53 Ukraińcach w Korytnikach, oraz na 28 w Trójczycach.
Według R.Wnuka i G.Motyki „do końca kwietnia” 1945r. na południowo-wschodnich rubieżach Polski Ludowej zginęło ponad 2000 Ukraińców (podejrzewam, że licząc od początku roku). O przyczynach tych zbrodni pisałem w poprzednim podsumowaniu. W liczbie tej zawierają się także zbrodnie komunistyczne.
UPA vs. Sowieci
1.04.1945 – atak UPA na rajcentr (centrum administracji) w Strzeliskach (Lwowskie). Uwolniono część więźniów. Do podobnych ataków doszło w kwietniu 1945 r. w Radechowie, Bolszowcach, Peczeniżynie i Sołotwinie.
7.04.1945 – atak UPA na czerwonoarmistów zbierających żywność k. Łyścia (Stanisławowskie). Zginęło ich od 11 do 16.
11.04.1945 – wykolejenie 10 wagonów na trasie Bolechów-Dolina (Stanisławowskie).
17-29.04.1945 – wielka obława na upowców w karpackich rejonach Stanisławowskiego. Sowieci zabili 547 upowców, złapali 2502. Ujawniło się ich 1745. Zabito dowódcę kurenia „Niedobitego”, zdobyto duże ilości broni. Sowieci stracili zaledwie 2 zabitych i 26 rannych. To świadczy o „wartości bojowej” upowskich ludobójców.
29.04.1945 – zasadzka UPA na NKWD k. Kont (pow. Jarosław). Zginęło 11 Sowietów. Następnego dnia ekspedycja karna stoczyła z UPA bój pod Surmaczówką. Obie strony straciły po 12 ludzi.
UPA vs. Polska Ludowa:
5.04.1945 – zbrodnia MO i Wojsk Wewnętrznych na 155 Ukraińcach w Gorajcu. UPA we wsi nie było. Spalono też Kaczory i Hetyków.
Inne wydarzenia godne uwagi:
11.04.1945 – aresztowanie przez NKWD 5 hierarchów kościoła greckokatolickiego.
15.04.1945 – rozpoczęcie przesiedleń Ukraińców z Polski do USRR.
29.04.1945 – rozejm polsko-ukraiński (pomiędzy partyzantką poakowską a UPA) zawarty w folwarku Siedliska (Przemyskie). Przerwał on nakręcającą się na tych terenach spiralę odwetu.
Literatura:
A. Bata, „Bieszczady w ogniu”, Rzeszów 1987
S. Jastrzębski, „Ludobójstwo nacjonalistów ukraińskich na Polakach na Lubelszczyżnie w latach 1939-1947”, Wrocław 2007
H. Komański, S. Siekierka, „Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939-1946”. Wrocław 2006.
G. Motyka, “Ukraińska partyzantka 1942-1960”, Warszawa 2006
G. Motyka, R. Wnuk, „Pany i rezuny”, Warszawa 1997
S. Siekierka, H. Komański, K. Bulzacki, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939-1947”, Wrocław 2006
S. Siekierka, H. Komański, E. Różański, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946”
W. Siemaszko, E. Siemaszko, “Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945”, Warszawa 2000
S. Żurek, „UPA w Bieszczadach”, Wrocław 2007
Komentarze